လူသားတိုင္း ရသင့္တဲ့ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရး

ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ရဲ႕ MPOWER လက္ကမ္းစာေစာင္တစ္ခုမွာ
"သန္႔စင္သည့္ ေလသည္ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရး ျဖစ္ပါသည္"
လို႔ ေဖာ္ျပထားတာကို ေတြ႔ရွိရပါတယ္။

အဲဒီမွာ
"၁၀၀ရာခိုင္ႏႈန္း ေဆးလိပ္ေငြ႔ ကင္းစင္သည့္ ပတ္၀န္းက်င္ကသာ က်န္းမာေရးကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈ ေပးႏိုင္ပါသည္"
လို႔လဲ ပါရွိပါတယ္။

http://www.who.int/tobacco/mpower/publications/en_tfi_mpower_brochure_p.pdf

စတစ္ကာ ဒီဇုိင္းအသစ္

ကာတြန္းကိုပိုးဇာရဲ႕ ရက္ေရာစြာ ထည့္၀င္ ကူညီမႈနဲ႔ ထြက္ရွိလာခဲ့တဲ့ စတစ္ကာ အသစ္ကေလး ျဖစ္ပါတယ္။

ဆရာသိပၸံမွဴးတင္ရဲ႕ စကားလက္ေဆာင္

(ႏို၀င္ဘာ ၉ ရက္ ၂၀၁၃က ရိုက္ယူခဲ့တဲ့ ဗြီဒီယိုပါ။
ဆရာသိပၸံမွဴးတင္နဲ႔ ဒီစာမ်က္ႏွာနဲ႔ ဘာမွ ပတ္သက္မႈ မရွိပါဘူး။
ရည္ရြယ္ခ်က္ျခင္းတူလို႔ သိကၽြမ္းခြင့္ရရင္းက ေတြ႔ဆံုခ်ိန္မွာ ေပးလိုက္တဲ့ စကားလက္ေဆာင္ ျဖစ္ပါတယ္။

 ေဆးလိပ္ေသာက္ရင္ မိုက္တယ္၊ ဆြဲေဆာင္မႈ ရွိတယ္လို႔ မွားယြင္းစြာ ယူဆေနဆဲ လူငယ္ေတြအတြက္ ဆရာသိပၸံမွဴ းတင္ရဲ႕ စကားလက္ေဆာင္ ျဖစ္ပါတယ္။

 ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းနဲ႔ ပန္းေသပန္းညွိဳး ဆက္စပ္မႈကို သုေတသန ပညာရွင္ေတြ ေတြ႔ရွိခဲ့တာ အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ မကေတာ့ပါဘူး။ 
ၾသစေၾတးလ် အစိုးရက ေျပာထားတာ၊ ကေနဒါ အစိုးရက ေျပာထားတာ၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက ေရာဂါကာကြယ္ေရးနဲ႔ ထိန္းခ်ဳပ္ေရးစင္တာက ေျပာထားတာ၊ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ကေျပာထားတာ ေတြကို သက္ဆိုင္ရာ လင့္ေတြမွာ ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။ )

"ဘိုးဘိုးက ေက်ာင္းေတြမွာ လိုက္ၿပီးတရားေဟာတာၾကာလွၿပီ
ဘိုးဘိုးက ဘာေဟာသလဲဆိုေတာ့

 ေကာင္မေလးေတြ 

မိန္းကေလးေတြ ေယာက္်ား ယူမယ္ဆို
ေဆးလိပ္ေသာက္လား မေသာက္လားေမး
ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့ ေကာင္ဟာ
သမီးနဲ႔ ညားၿပီးရင္ ကေလးတစ္ေယာက္ ရၿပီး
ဒီေကာင္ေသခ်င္းဆိုးနဲ႔ ေသမယ့္ေကာင္
အဲဒါေၾကာင့္ လင္မယူခင္မွာ ေဆးလိပ္ေသာက္လား မေသာက္လားေမး
 ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့ေကာင္ ေသခ်င္းဆိုး မယူနဲ႔
ေနာက္ၿပီး ေယာက္်ားေလးေတြ ေဆးလိပ္ေသာက္လို႔ရွိရင္
ေသြးေၾကာ မိုင္ေပါင္းခုနစ္ေသာင္းငါးေထာင္ဟာ
စီးကရက္ တစ္လိပ္မွာ ၁၀၅မိနစ္တိတိ က်ဥ္းသြားတယ္
ေယာက္်ားေလးေတြမွာ ေဆးလိပ္ေသာက္ရင္
 ေသြးေၾကာက်ဥ္းသြားတာနဲ႔ တစ္ၿပိဳင္နက္
သမီးတို႔ရယ္ ေျဗာင္ေျပာရေအာင္
 ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့သူ ပန္းေသတတ္တယ္

ငါ့သမီးတို႔ ဆင္ျခင္ရမွာ
ဒီေယာက္်ား ညားၿပီးေတာ့ ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့ေကာင္
ခိုင္းစားလို႔ မရမယ့္ ေယာက္်ား
ဘာေၾကာင့္မ်ား ယူခ်င္ေသးသလဲဲ
ဘိုးဘိုးက အဲဒါေတြ လိုက္တရားေဟာေနတာကြ"

ေဆးလိပ္ႏွင့္ ေဆးလိပ္ေငြ႔ အႏၱရာယ္ လက္ကမ္းစာေစာင္

Cartoon Salai Suanpi https://www.facebook.com/CartoonSalaiSuanpi?fref=ts ရဲ႕ လက္ရာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီစာမ်က္ႏွာ အတြက္ ဆြဲေပးတာမို႔ အားလံုး လြတ္လပ္စြာ ျပန္လည္မွ်ေ၀လို႔ ရပါတယ္။

ကာတြန္းဆရာကိုယ္တိုင္က ေဆးလိပ္ေငြ႔ေတြကို မခံႏိုင္တဲ့ ရင္ၾကပ္ရွိသူ တစ္ဦးျဖစ္ၿပီး လက္ရွိအခ်ိန္မွာ အေရးေပၚအေျခအေနအတြက္ inhaler ေဆာင္ထားရသူ တစ္ဦးျဖစ္ပါတယ္။

ေဆးလိပ္ေၾကာ္ျငာႏွင့္ အေရာင္းျမွင့္တင္မႈ အႏၱရာယ္ လက္ကမ္းစာေစာင္

 ေဆးလိပ္ေၾကာ္ျငာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အျခားသူေတြကို သေဘာေပါက္ နားလည္ေအာင္ အသိေပးေျပာျပတဲ့ ေနရာမွာ အေထာက္အကူ ျဖစ္မယ္လို႔ ယူဆရတဲ့ လက္ကမ္းစာေစာင္ေလးကို ဒီမွာ တင္ေပးလုိက္ပါတယ္။

ေအဖိုး စာရြက္နဲ႔ လန္းစကိတ္ကို သံုးၿပီး ေက်ာကပ္ ထုတ္ရင္ တစ္ရြက္မွာ ၂ ေစာင္ထြက္ႏိုင္ပါတယ္။

ပိုမိုေကာင္းမြန္တဲ့ လက္ကမ္းစာေစာင္ေတြကို လုပ္ႏိုင္သူေတြ ရွိရင္လဲ လုပ္ၿပီး ျပန္မွ်ေပးၾကေစလိုပါတယ္။

ေဆးလိပ္နဲ႔ အသံအိုးကင္ဆာ

ေဆးလိပ္ေသာက္ရင္ အဆုတ္ကို ထိတယ္လို႔ပဲ လူအမ်ားက သိထားၾကပါတယ္။ 

တကယ္က ခႏၶာကိုယ္က အစိတ္အပိုင္း အားလံုးကို ထိခိုက္ပ်က္စီးေစႏိုင္ပါတယ္။

အဲဒီအထဲက တစ္ခုက သီခ်င္း ဆုိခ်င္သူေတြ ျမတ္ႏိုး တန္ဖိုးထားတဲ့ "အသံအိုး" ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီမွာ တစ္ခါ တင္ခဲ့ဖူးတဲ့ ပို႔စ္ထဲမွာ ေသဆံုးသြားၿပီး ျဖစ္သူ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက ေဆးလိပ္ေသာက္ခဲ့သူ တယ္ရီေဟာလ္က အသံအိုးကင္ဆာေၾကာင့္ လည္ေခ်ာင္းမွာ အေပါက္ ေဖာက္ထားခဲ့ရတာကို မွတ္မိေကာင္းမွတ္မိၾကပါလိမ့္မယ္။

မမွတ္မိရင္ http://www.tobaccoinfomyanmar.blogspot.com/2013/09/blog-post_18.html မွာ ျပန္ဖတ္၊ ျပန္ၾကည့္လို႔ ရပါတယ္။

သူမက စကားေျပာႏိုင္ဖို႔ အဲဒီအေပါက္ကို လက္နဲ႔ ပတ္ရင္ပိတ္ ဒါမွမဟုတ္ ကိရိယာေလးတစ္ခုနဲ႔ ပိတ္ထားရပါတယ္။

အသံအိုးကင္ဆာ အေၾကာင္းကို အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၊ ဂၽြန္ေဟာ့ပ္ကင္းတကၠသိုလ္ အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာနဲ႔ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရတဲ့ မက္ဒ္လိုင္းပလပ္စ္ အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာ ႏွစ္ခုက ရယူၿပီး အတိုခ်ံဳး ဘာသာျပန္ ေပးလိုက္ပါတယ္။

အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ တစ္ႏွစ္ကို အသံအိုးကင္ဆာျဖစ္သူ တစ္ေသာင္း ပတ္၀န္းက်င္ ရွိပါတယ္။
လူ၃၈၀၀ က အဲဒီေရာဂါေၾကာင့္ ႏွစ္စဥ္ ေသဆံုးလ်က္ရွိပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ အသံအိုးကင္ဆာက ေစာေစာသိခဲ့ရင္ေတာ့ ေစာေစာ ကုသေပ်ာက္ကင္းႏိုင္တဲ့ ေရာဂါထဲမွာ ပါပါတယ္။

အသံအိုးကင္ဆာ ျဖစ္သူ အမ်ားစုက ေဆးလိပ္ေသာက္တယ္ဆိုတဲ့ သမိုင္းေၾကာင္း ရွိၾကသူေတြ ျဖစ္ၾကတာ မ်ားပါတယ္။ 

ဒါေပမယ့္ ေဆးလိပ္မေသာက္သူေတြမွာလဲ အသံအိုးကင္ဆာ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။

အျခားေဆးရြက္ႀကီးထြက္ပစၥည္းေတြကို သံုးစြဲျခင္း၊ အရက္အလြန္အကၽြံေသာက္ျခင္းကလဲ အသံအိုးကင္ဆာ ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ အေၾကာင္းအရင္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

အသံအိုးကင္ဆာရဲ႕ လကၡဏာေတြထဲက အစိတ္အပိုင္းအခ်ိဳ႕က
- အသံ၀င္ေနမႈက ေပ်ာက္သင့္တဲ့ အခ်ိိန္ အထိ မေပ်ာက္ဘဲ ဆက္က်န္ေနတာ
- မ်ိဳရခက္တာ
- ေခ်ာင္းဆိုး (တစ္ခါတစ္ရံေသြးပါတတ္)တာ
- လည္ပင္းမွာ အႀကိတ္ထြက္တာ
စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ 

အသံအိုးကင္ဆာ ဟုတ္မဟုတ္ဆိုတာကို အသံအိုးက အသားစကို ထုတ္ၿပီး စစ္ေဆးျခင္းအားျဖင့္ သိရွိႏိုင္ပါတယ္။
ကုသနည္းေတြကေတာ့ ပံုမွန္ ခြဲစိတ္တာ၊ ဓာတ္ကင္တာနဲ႔ အသံအိုးကို အတတ္ႏိုင္ဆံုး မထိခိုက္ေအာင္ ခြဲစိတ္တဲ့ photoangiolytic အဆင့္ျမင့္ နည္းပညာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ 
အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာေတာင္ အဲဒီအဆင့္ျမင့္ ခြဲစိတ္မႈကို ျပဳႏိုင္သူ အနည္းငယ္ပဲ ရွိေသးတယ္လုိ႔ သိရွိရပါတယ္။ 

ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းနဲ႔ အသံအိုး ထိခိုက္မႈ အေၾကာင္း ေျပာထားတဲ့ ဗီဒီယိုတစ္ခုကို ေအာက္က လင့္က တဆင့္ ၾကည့္ရႈႏိုင္ပါတယ္။ 

http://www.youtube.com/watch?v=AtTId0CCJt8

ရုပ္ပံုပါတဲ့ သတိေပးစာတန္း

တစ္ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေဆးလိပ္ ေဆးရြက္ႀကီး သံုးစြဲမႈ အေရအတြက္က ေလွ်ာ့ခ်လို႔ မရႏိုင္တဲ့ ျပႆနာ ကိစၥရပ္တစ္ခု မဟုတ္ပါဘူး။
လြယ္လြယ္ကူကူနဲ႔ ျမင္သာေအာင္ ေျပာရရင္ ေဆးလိပ္ ေဆးရြက္ႀကီး မသံုးစြဲရလုိ႔ ေသဆံုးသူ က်န္းမာေရး ခ်ိဳ႕တဲ့ ထိခိုက္သြားသူေတြ မရွိပါဘူး။
သံုးစြဲလို႔သာ ထိခိုက္ ေသဆံုးၾကတာပါ။

ေဆးလိပ္ ေဆးရြက္ႀကီး သံုးစြဲမႈေတြကို ေလ်ာ့က်ေစႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြထဲက ထိေရာက္တဲ့ နည္းလမ္းတစ္ခုက ေဆးလိပ္ဗူးခြံေတြမွာ ျမင္သာထင္ရွားတဲ့ ရုပ္ပံုနဲ႔ သတိေပးခ်က္ေတြ ျဖစ္တယ္လို႔ ပညာရွင္ေတြက ေထာက္ခံ ေျပာဆိုထားပါတယ္။

ဒါက ေဆးလိပ္ ေဆးရြက္ႀကီး ထိန္းခ်ဳပ္မႈ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ (the WHO Framework on Convention Control) ရဲ႕ အပုိဒ္ ၁၁နဲ႔ အက်ံဳး၀င္ပါတယ္။

အဲဒီမွာ ေျပာထားတာက ေဆးလိပ္ဗူးခြံ/ ေဆးလိပ္ထုပ္ရဲ႕ အဓိက ျမင္သာတဲ့ေနရာမွာ ေဆးလိပ္ဗူးခြံ/ ေဆးလိပ္ထုပ္ရဲ႕ ပမာဏ ၃၀% ထက္ မေလ်ာ့နည္းဘဲ ရုပ္ပံုနဲ႔ သတိေပးခ်က္ ေဖာ္ျပေပးထားရမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

အပိုဒ္(၁၁) က အပိုဒ္ (၄.၁)မွာ ပါ၀င္တဲ့ "လူတိုင္း လူတိုင္းကို ေဆးရြက္ႀကီး သံုးစြဲမႈေၾကာင့္ ရရွိလာႏိုင္တဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ က်န္းမာေရး ျပႆနာေတြ၊ စြဲလမ္းေစတတ္တဲ့ အေၾကာင္းေတြ၊ ေသေစႏိုင္တဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြကို အသိေပးသင့္တယ္" ဆိုတဲ့ အခ်က္ကိုလဲ ပံ့ပိုးကူညီေပးျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ 

ဂ်ေမကာႏိုင္ငံမွာ ရုပ္ပံုနဲ႔ သတိေပးခ်က္ေတြကို ေဆးလိပ္ဗူးခြံရဲ႕ ပမာဏ ၇၅%အထိ ေဖာ္ျပဖုိ႔ ခြင့္ျပဳလိုက္ၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ 

အဲဒီထဲက စာသားတစ္ခုက "သင့္ေဆးလိပ္ေငြ႔ေတြက သင့္ကေလးကို ေသေစႏိုင္ပါတယ္"တဲ့။

ျမန္မာႏိုင္ငံက ေဆးလိပ္စြဲေနတဲ့ မိခင္ ဖခင္ေတြ၊ ေဆးလိပ္ေသာက္မယ့္ မိခင္ ဖခင္ေတြေရာ ဒါေတြကို သိၾကရဲ႕လား မသိပါဘူး။

သိၾကရင္ေတာင္ မေသာက္ရ မေနႏိုင္ေအာင္ စြဲတဲ့ အဆင့္ကို ေရာက္ေနသူေတြက ေဆးလိပ္ကို ျမင္စဥ္မွာ ေမ့သြားႏိုင္ပါတယ္။ 

ဒါကို ရုပ္ပံုပါတဲ့ သတိေပးခ်က္ေတြက အမ်ားႀကီး ကူညီႏိုင္စြမ္း ရွိပါတယ္။ 

ရုပ္ပံုပါတဲ့ သတိေပးခ်က္ေတြအေၾကာင္း ပိုမို သိရွိခ်င္ရင္ http://www.smoke-free.ca/warnings/ မွာ ဖတ္ၾကည့္လို႔ ရပါတယ္။

"ကမၻာ့ႏွလံုးသားေန႔" အမွတ္တရ ...

 ဒီေန႔ (၂၉ စက္တင္ဘာ ၂၀၁၃) က "ကမၻာ့ႏွလံုးသားေန႔" ျဖစ္ပါတယ္။

 တဆင့္ခံ ေဆးလိပ္ေငြ႔ရွဴရမႈေၾကာင့္ ေသဆံုးျခင္းေတြရဲ႕ ၈၇%က
 ႏွလံုးေသြးေၾကာဆုိင္ရာ ေရာဂါေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။

 တဆင့္ခံ ေဆးလိပ္ေငြ႔ ရွဴရိႈက္ေနရသူေတြထဲမွာ မိဘကို လုပ္ေကၽြးေနတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေလးေတြလဲ ပါပါတယ္။

 ေဆးလိပ္ေငြ႔ မကင္းစင္တဲ့ လုပ္ငန္းခြင္ေတြမွာ လုပ္ကိုင္ေနရတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြထဲမွာ အလႊာစံုက  အသက္အရြယ္စံု အမ်ိဳးသမီးေတြ ပါပါတယ္။

 အရြယ္မေရာက္ေသးသူ မိန္းကေလးငယ္ေလးေတြလဲ ပါပါတယ္။

သူတို႔ရဲ႕ က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ပ်က္စီးၿပီး၊ သူတို႔ကို မသန္မစြမ္း ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့့၊ အခ်ိန္မတိုင္မီ ေသဆံုးေစႏိုင္တဲ့ ေဆးလိပ္ေငြ႔ေတြကို အလိုမတူဘဲ ရွဴရႈိက္ရျခင္းက ကင္းေ၀းေစဖုိ႔ "ကမၻာ့ႏွလံုးသားေန႔"မွာ သင္ဘာေတြ ေဆာင္ရြက္ေပးမလဲ?

ကမၻာ့ႏွလံုးသားေန႔ကို ၂၀၀၀ခုႏွစ္က စတင္ခဲ့ပါတယ္။
 ႏွလံုးေရာဂါနဲ႔ ေလျဖတ္ျခင္းဟာ လူေတြကို ေသဆံုးေစတဲ့ အဓိက အေၾကာင္းအရင္း ျဖစ္ေနတယ္ ဆုိတာကို ကမၻာတစ္၀ွမ္းမွာ သိရိွ သတိျပဳမိၾကဖုိ႔ အတြက္ အဲဒီအထိမ္းအမွတ္ေန႔ကို စတင္ ထားရွိခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
 ႏွစ္စဥ္ လူ ၁၇.၃သန္းဟာ ႏွလံုးေရာဂါနဲ႔ ေလျဖတ္ျခင္းေတြေၾကာင့္ ေသဆံုးေနရၿပီး ေသဆံုးသူ အေရအတြက္ကလဲ တစ္ႏွစ္ထက္ တစ္ႏွစ္ ပိုမို ျမင့္မားလ်က္ရွိပါတယ္။
 ဒီႏႈန္းထားအတိုင္း ဆက္သြားေနရင္ ၂၀၃၀ခုႏွစ္မွာ ႏွလံုးေသြးေၾကာဆိုင္ရာ ေရာဂါေတြနဲ႔ ေသဆံုးသူ တစ္ႏွစ္ကို ၂၃သန္း ရွိလာမွာျဖစ္ၿပီး ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံမွာ ရွိတဲ့ လူဦးေရထက္ေတာင္ မ်ားျပားသြားဖြယ္ ရွိပါတယ္။
 ႏွလံုးေသြးေၾကာဆိုင္ရာ ေရာဂါေတြန႔ဲ ေသဆံုးသူေတြရဲ႕ ၈၀ရာခိုင္ႏႈန္းနီးပါးက ၀င္ေငြအလယ္အလတ္ႏို္င္ငံနဲ႔ ၀င္ေငြနည္း ႏိုင္ငံေတြက ျဖစ္ၾကပါတယ္။
 ႏွလံုးေသြးေၾကာဆုိင္ရာ ေရာဂါေတြေၾကာင့္ အခ်ိန္မတိုင္မီ ေသဆံုးရျခင္းေတြရဲ႕ ၈၀ရာခိုင္ႏႈန္းကို ႏွလံုးေသြးေၾကာဆုိင္ရာ ေရာဂါေတြ ျဖစ္ေစတဲ့ အဓိက အခ်က္ေတြ ျဖစ္တဲ့ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊ အျခားေဆးရြက္ႀကီးထြက္ပစၥည္းေတြကို သံုးစြဲျခင္း၊ က်န္းမာေရးနဲ႔ မညီညြတ္တဲ့ အစာေတြ စားေသာက္ျခင္း၊ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ မရွိျခင္း စတာေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ ေရွာင္ရွားျခင္းအားျဖင့္ ေလ်ာ့က်ေစႏိုင္ပါတယ္။
 ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းနဲ႔ တဆင့္ခံ ေဆးလိပ္ေငြ႔ ရွဴရျခင္းေတြက
 ႏွလံုးေရာဂါ၊ ေလျဖတ္ျခင္းနဲ႔ ေသြးေၾကာဆိုင္ရာ ေရာဂါေတြ ျဖစ္ေစတဲ့ အဓိကအခ်က္ေတြထဲက တစ္ခ်က္ျဖစ္ၿပီး ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါေတြေၾကာင့္ ေသဆံုးရျခင္း ၁၀ရာခိုင္နႈန္းကို ျဖစ္ေစတဲ့ အရာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
 တဆင့္ခံ ေဆးလိပ္ေငြ႔ရွဴရမႈေၾကာင့္ ေသဆံုးျခင္းေတြရဲ႕ ၈၇%က
 ႏွလံုးေသြးေၾကာဆုိင္ရာ ေရာဂါေတြေၾကာင့္ ေသဆံုးရတာမို႔  တဆင့္ခံ ေဆးလိပ္ေငြ႔ရွဴရသူအားလံုးနီးပါးက ႏွလံုးေသြးေၾကာဆိုင္ရာ ေရာဂါေတြနဲ႔ ေသဆံုးရျခင္းျဖစ္တယ္လို႔ေတာင္ ေျပာလို႔ရႏိုင္ပါတယ္။
 "ကမၻာ့ႏွလံုးသားေန႔" အေၾကာင္း ပိုမို သိရွိခ်င္ရင္ေတာ့ ေအာက္က လင့္ေတြထဲမွာ ဖတ္ၾကည့္လုိ႔  ရပါတယ္။
http://www.world-heart-federation.org/what-we-do/awareness/world-heart-day/
https://www.facebook.com/worldheartday 

တဆင့္ခံေဆးလိပ္ေငြ႔ ပညာေပး လက္ကမ္းစာေစာင္

လတ္တေလာ လက္ကမ္းစာေစာင္ ေ၀စရာ ေပးစရာ မရွိတာေၾကာင့္ သံုးခ်င္တဲ့သူေတြ သံုးလို႔ ရေအာင္ အျမန္ လုပ္လုိက္ရတဲ့ လက္ကမ္းစာေစာင္ကေလးပါ။
 စင္းလံုးေခ်ာေတာ့ ျဖစ္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။
 ေနာက္ပိုင္း ျပန္ျပင္ဖုိ႔ ရွိႏိုင္ပါတယ္။
သံုးေခါက္ခ်ိဳးရမွာ ျဖစ္ၿပီး အတြင္း အျပင္ ႏွစ္ဘက္ကို ေအဖိုး စာရြက္အရြယ္နဲ႔ ထုတ္ရပါမယ္။
အေရာင္နဲ႔ တတ္ႏိုင္တဲ့ သူေတြက အေရာင္နဲ႔ ထုတ္ၿပီး မတတ္ႏိုင္သူေတြ အျဖဴအမဲ ထုတ္လုိ႔ ရပါတယ္။
ဘယ္သူ မဆို ပရင့္ထုတ္၊ ဖိုတို ဆြဲၿပီး လိုအပ္တဲ့ ေနရာေတြမွာ ကိုယ္ႏိုင္သေလာက္ ျဖန္႔ေ၀ေပးလို႔ ရႏိုင္ေအာင္လုိ႔ ဒီမွာ တင္ေပးလိုက္ပါတယ္။

အဖံုးဘက္ျခမ္းျဖစ္ပါတယ္။ 

သံုးခ်ိဳးေခါက္လိုက္ရင္ "အျခားသူမ်ားထံမွ ေဆးလိပ္ေငြ႔က သင့္ကို အႏၱရာယ္ျပဳႏိုင္ပါသလား?" 

ဆိုတဲ့ စာသားက အျပင္ဆံုးမွာ ရွိေနရပါမယ္။

အတြင္းဘက္ျခမ္း ျဖစ္ပါတယ္။

ေဆးလိပ္အေၾကာင္း ျဖစ္ေၾကာင္းကုန္စင္

ေဒါက္တာျမင့္ျမင့္ခင္ရဲ႕ ေဆးလိပ္အေၾကာင္းျဖစ္ေၾကာင္း ကုန္စင္ စာအုပ္ကို အပိုင္းလိုက္ ခြဲၿပီး တင္ထားတာကိုေအာက္ပါ လင့္ေတြကေန ရယူ ဖတ္ရႈႏိုင္ပါတယ္။

၂၀၀၃ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လက ထုတ္ေ၀ခဲ့တဲ့ စာအုပ္ ျဖစ္ပါတယ္။
(၁) အဖံုးႏွင့္ အမွာ
(၂) ကူးစက္ျမန္ေရာဂါလို႔ သတ္မွတ္ရမယ့္ ကင္ဆာတမ်ိဳး
(၃) ေဆးလိပ္ေသာက္တာဟာ ေဆးစြဲေရာဂါတမ်ိဳး
(၄) ေဆးလိပ္ေသာက္တာ ေဆးစြဲေရာဂါတမ်ိဳး
(၅) ေဆးလိပ္ျဖတ္ျခင္းအေၾကာင္း
(၆) ေဘးကလူအသက္ရွဴက်ပ္ပါဘိ၊ အျဖည့္ခံေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းရဲ႕ အႏၱရာယ္
(၇) လူငယ္နဲ႔ စီးကရက္ျပႆနာ
(၈) စီးကရက္ရဲ႕ အထူးအနစ္နာခံ အုပ္စု
(၉) ခြဲမရတဲ့ ေဆးရြက္ႀကီးေဆးနဲ႔ စီးပြားေရး
(၁၀) ေဆးလိပ္ေငြ႔ ကန္႔လန္႔ကာေနာက္မွ
(၁၁) မီးခိုးေငြ႔မ်ားၾကားမွ မိမိကိုယ္ကို ေရြးယူျခင္း

ေဆးလိပ္ ေဆးရြက္ႀကီးႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး

လူသားေတြမွာ ေဆးလိပ္ေငြ႔ေတြကို အလိုမတူဘဲ ရွဴရႈိက္ေနရမႈေတြက ကင္းေ၀းဖုိ႔ အခြင့္အေရး ရွိပါတယ္။ 

လူသားေတြမွာ ေဆးလိပ္၊ ေဆးရြက္ႀကီးကို စြဲလမ္းမႈေတြကေန ကင္းေ၀းဖို႔ အခြင့္အေရး ရွိပါတယ္။

ကေလးေတြမွာ သူတို႔ကို ေစာစီးစြာ ေသဆံုးေစမယ့္ ေဆးလိပ္၊ ေဆးရြက္ႀကီးေတြကို စြဲလမ္းေစဖုိ႔ အတြက္ 

သူတို႔ကို ဦးတည္ ေၾကာ္ျငာေနမႈေတြကေန 

ကင္းေ၀းဖို႔ အခြင့္အေရး ရွိပါတယ္။

http://ash.org/programs/tobacco-human-rights/

အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၏ ေလထုသန္႔စင္ေရး ဥပေဒအေၾကာင္း (အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္)

အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ေလထုသန္႔စင္ေရး ဥပေဒ (Clean Air Act) အေၾကာင္း လူၿပိန္းနားလည္ေအာင္ ရိုးရွင္းတဲ့ အဂၤလိပ္စာနဲ႔ ေရးေပးထားတာကို တိုက္ရိုက္ ဖတ္ႏိုင္သူေတြ ဖတ္လို႔ရေအာင္ ဒီမွာ တင္ေပးထားပါတယ္။

အဓိက သတင္းအခ်က္အလက္

  ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေဆးလိပ္ ေဆးရြက္ႀကီးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အႏၱရာယ္ အတိမ္အနက္ကို အမွန္အတိုင္း သိျမင္မႈ အလြန္ကို နည္းပါးေနပါေသးတယ္။ အေျခခံသတင္းအလက္ အစစ္အမွန္အားလံုးကို ေျပာျပဖုိ႔ အခ်ိန္ မရွိဘူးဆိုရင္ ေအာက္ပါ အခ်က္အလက္ကို ဦးစားေပးၿပီး အဓိက မွ်ေ၀ေပးၾကေစလုိပါတယ္။

Social Factor

Tobacco vs. Alcohol

Institute for Health Metrics and Evaluation. The Global Burden of Disease: Generating Evidence, Guiding Policy. Seattle, WA: IHME, 2013.

Please Participate !